Foto: Fernando del Río Martínez

:: Ampliar Imagen ::

Museo Museo Arqueológico Provincial de Ourense
Inventario CE002810
Clasificación Genérica Epigrafía
Objeto/Documento Ara
Tipología/Estado Votiva
Materia/Soporte Granito
Técnica Labrado
Dimensiones Altura = 73 cm; Anchura = 30 cm; Grosor = 29 cm
Descripción Cipo paralelepípedo cunha inscrición en dez liñas, da primeira delas só se perciben os trazos inferiores. A parte superior foi cortada para poder encaixala na parede donde se aptopou, e a súa basa presenta numerosos repiques. Inscrición en nove liñas.
Inscripciones/Leyendas Parte anterior da peza, Cicelado, Capital rústica, latín, votivo
(276=300)
TI? ROSALVT / VLIAEAV /G MATRI / ASTROR / ETAVG OLV / IDIVSM / ARINVS / C R oo D D / CAVIT. ([p]RO SALVT[e] [I]VLIAE AV / G(ustae) MATRI / [c]ASTROR(um) / ET AVG(usti) O(ptio centurionis) LV(cius) / [D]IDIVS M / ARINVS [C(ohortis)?] / C(ivium) R(omanorum) oo (militariae) D(elmatarum) D[e / di]CAVIT.
Ofrenda sagrada a Marte, pola saúde de Xulia Augusta, nai dos campamentos e de Augusto. (Rodríguez Colmenero, AQVAE, 1997, 57).
Segundo Rodriguez Colmenero fai a dedicatoria Lucio Didio Marino, aspirante a centurión, da Cohorte Miliaria dos Dálmatas, formada por ciudadáns romanos.) [ROSALVI / VLIAEAV / MATRI / ASTROR / ETAVCOLI / IDIVSM / RINVS / R oo DI / CAVIT. (Fariña Busto, F. Inédita)]
Datación 276=300
Contexto Cultural/Estilo Imperio Romano
Uso/función Votivo
Lugar de Procedencia Santa Comba (San Trocado)
Historia del Objeto Achábase encaixada na parede lateral dunha casa, propiedade de dona Camila Armada, fronte á rectoral da parroquia de Santa Comba de Bande, dándoa a coñecer Barros Sibelo en 1875. Permaneceu naquel lugar ata que se logrou o seu traslado ao Museo en 1946.
Clasificación Razonada Segundo Xoaquín Lorenzo, o ara fora correctamente lida por M. Macías en 1910, antes do seu traslado ao Museo, valéndose para iso dunha lápida de Astorga. Nesta última figura o mesmo dedicante, Lucio Didio Marino, e está dedicada a Marte. Ambas as dúas inscricións presentan a particularidade de ter picada a segunda G de AVGG (liña 6); nas dúas menciónanse aos emperadores Caracalla e Geta, fillos de Julia Domna, e tendo en conta a supresión do G, opina M. Macías que ambas as dúas foron feitas antes do mes de febreiro do 212 d. C., en que Caracalla matou ao seu irmán e mandou borrar o seu nome dos monumentos en que figuraba, circunstancia que outros autores ven improbable.
Bibliografía BARROS SIVELO, R. Antigüedades de Galicia. Coruña (A) (l): 1875. p. 188.

HÜBNER, E. Inscriptiones Hispaniae Latinae. 1869. CIL, II, 2529; Academiae Scientiarvm Berolinensis et Brandenbvrgensis, Berlín.

LÓPEZ CUEVILLAS, F. La masión de Aquis Querquernis. Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense. 1922, VI. p. 423.

LÓPEZ CUEVILLAS, F. A mansión Aquis Querquernis. 1920. p. 13; Nós, I, nº 9.

LORENZO FERNÁNDEZ, X. Inscripciones Romanas de Galicia. IV. Provincia de Orense (IRG. IV). Bouza Brey, F(col); D´ors, A(col); López Cuevillas, F(prol). Santiago de Compostela: 1968. p. 104, nº 102; .../ (P)RO SALVT(e) / [I]VLIAE AV/G(ustae) MATRI / CASTROR(um) ET AVG(ust)O(ru)M / DIDIVS M/ARIMVS / [P]R(aefectus) oo (cohortis) DI/CAVIT.; CSIC, Instituto Padre Sarmiento de Estudios Gallegos, Santiago de Compostela.

MACÍAS GARCÍA, M. Epigrafía romana de Astorga (addenda), y nuevo estudio de una inscripción de Santa Comba de Bande. Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense. 1910, IV. p. 18; Pro salute Juliae Aug(ustae) matri castror(um) et Ag([gustorum) L(ucius) Didius Marinus pr(aefectus) CC(cohortis milliariae) dicavit.
Lucio Didio Marino, prefecto de la cohorte miliaria, hizo esta dedicación por la salud de Julia Augusta, Madre de los campamentos y de los Augustos...
.

OSABA Y RUIZ DE ERENCHUN, B. Museo Arqueológico de Orense: Dos nuevas lápidas en el Museo de Orense. Memorias de los Museos Arqueológicos Provinciales. Madrid: 1946, VII. pp. 110-113.

OSABA Y RUIZ DE ERENCHUN, B. Museo Arqueológico de Orense: La epigrafía romana del Museo. Memorias de los Museos Arqueológicos Provinciales. Madrid: 1948-1949, IX-X.p. 101.

RODRÍGUEZ COLMENERO, A. Aquae Flaviae. I. Fontes epigráficas da Gallaecia meridional interior. Chaves: 1997. p. 89, nº 57; [Mar]ti? / [p]ro salut[e] [i]uliae au/g(ustae) Matri / [c]astror(um) / et Avg(usti) o(ptio centurionis) Lu(cius) [D]idius M/arinus [C(ohortis)?] / C(ivium) R(omanorum) oo (miliariae) D(elmatarum) d[e/di]cavit.; Cámara Municipal de Chaves.

RODRÍGUEZ COLMENERO, A. El campamento romano de Aquis Querquennis (Orense). 1983. p. 257; Actas del II Seminario de Arqueología del Noroeste, Santiago de Compostela.

RODRÍGUEZ COLMENERO, A. Galicia meridional romana. 1977. p. 403; Universidad de Deusto, Bilbao.

SANTOS YANGUAS, N. V. Oficiales galaicos en las tropas auxiliares romanas. Hispania Antiqva. Universidad de Valladolid, 2013-2014, pp. 85-98.

VÁZQUEZ NÚÑEZ, A. La epigrafía latina en la provincia de Orense. Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense. 1898, I. p. 25; RO SALVT
VLIAE AV
MATRI
ASIROR
IAVC - DA
IDIVS M
RINVS
R C/ DI
CAVIT.

VV.AA.. Crónica del Museo. Boletín del Museo Arqueológico Provincial de Orense. 1948, IV. p. 133; IV.

VV.AA.. Sobre los trabajos de Fray Pedro Cid y del sr. D. Ramón Barros Sibelo para ilustrar el segundo camino de Braga á Astorga. Boletín de la Real Academia de la Historia. Madrid: 1877, I. p. 183; Cuatro inscripciones más, no publicadas al parecer, acompañan al Plano, y otra á la Memoria, asimismo desconocida; fatigándose en vano el autor por descifrarlas. He aquí la restauración que nuestro distinguido Correspondiente el caballero Hübner ha hecho de la que lleva el núm. 32:

PRO SALVTE
IVLIAE · AVG
MATRI
CASTROR
ET AVG · Q ·LV
CIDIVS · MA
RINVS
DEDI
CAVIT [184]
Forma de Ingreso Doazón
Fecha de Ingreso 22/11/1946
Subir

© Ministerio de Cultura | v49.0 Accesibilidad | Mapa Web | Créditos | Contacte con Cer.es | Condiciones de uso | NIPO: 551-09-131-6